We nemen afscheid van Oud Bloemwijk
Extra onderzoek naar behoud historisch deel Bloemwijk was tevergeefs
De strijd om Bloemwijk is al een aantal jaren gaande. Het begon al een dik 10 jaar geleden. En onlangs, op 23 september 2021 is het doek gevallen. Op die avond heeft een grote meerderheid van de gemeenteraad ingestemd met het nieuwe bestemmingsplan Bloemwijk. Daarmee is de weg vrijgemaakt voor de Woningcorporatie Van Alckmaer om de hele wijk te slopen, inclusief een gemeentelijk monument en een aantal beeldbepalende panden. Bewoners voor behoud van de hele wijk hebben dat pleit verloren.
Bijna twee jaar geleden hadden de Historische Vereniging Alkmaar, de Bond Heemschut en het Cuypersgenootschap het gemeentebestuur voorgesteld om de hele wijk als beschermd stadsgezicht aan te wijzen. Zonder succes. Een nieuw pleidooi om dan het meest waardevolle deel van de wijk aan te merken als gemeentelijk monument is nu in september 2021 ook afgewezen. Renovatie vindt zowel de woningcorporatie als de gemeente onwenselijk en onhaalbaar. De hele wijk wordt gesloopt en er komt vervangende nieuwbouw.
Voor de 179 woningen die gesloopt worden komen er 169 terug, waarvan 139 sociale huurwoningen. Het verschijnen van een ontwerp-bestemmingsplan was voor de drie erfgoedorganisaties aanleiding om opnieuw – en langs twee sporen – voor behoud van de culturele waarde van Bloemwijk in het geweer te komen. Zij hebben een zienswijze op het bestemmingsplan ingediend én het gemeentebestuur voorgesteld om het kwadrant dat omsloten wordt door de Boomkampstraat, Hulststraat, Eikelenbergstraat en Dahliastraat te behouden en de zes woningblokken daarbinnen als gemeentelijke monumenten aan te wijzen.
Monumentaal kwadrant
De erfgoedorganisaties baseren zich op het door het gerenommeerde bureau Steenhuis-Meurs verrichte cultuurhistorisch onderzoek. Uit het rapport blijkt dat juist dit kwadrant buitengewoon waardevol is. Nieuw is dat inzicht trouwens niet: het Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord-Holland stelde dat twintig jaar geleden ook vast. En niet voor niets, er staan vier woningen als beeldbepalend te boek en Hulststraat nr.1 ook nu al een gemeentelijk monument. De drie erfgoedorganisaties droegen elk van de zes bouwblokken binnen het kwadrant als gemeentelijk monument voor. Zij sloten daarmee aan bij het uitgangspunt van het bestemmingsplan voor het vernieuwen van de wijk: continuïteit in beeld en sfeer van het oude Bloemwijk zou leidend zijn. In het voorstel aan de gemeenteraad heet dat ‘Tuindorp Bloemwijk revisited’. Het handhaven van het kwadrant is daarvoor de beste garantie.
Volkshuisvesting en cultuur
Toen de bescherming van geheel Bloemwijk, als beschermd stadsgezicht, niet haalbaar bleek, hebben de drie erfgoedorganisaties ingezet op behoud en rehabilitatie van de 31 woningen in het kwadrant. Daarmee zou toch recht worden gedaan aan de hoge stedenbouwkundige en architectonische kwaliteit van oud Bloemwijk. Het te behouden kwadrant is illustratief voor de tuindorpgedachte van architect Stuyt. Alle aanwezige cultuurhistorische waarden op het gebied van sociale volkshuisvesting, architectuur en stedenbouw zijn hierin geconcentreerd.
Het plan van de erfgoedorganisaties kan volgens hen ingepast worden in het nieuwbouwplan van Van Alckmaer, en voegt bovendien daar iets aan toe. Door de Hulststraat niet te verleggen kunnen de 31 bestaande woningen blijven staan en verschuiven twee gebouwen met appartementen naar het westen. Architect Rob de Vries maakte het schetsplan waarin het kwadrant behouden blijft en het totaal aantal woningen gelijk blijft.
De makers van dit alternatieve plan zien het als de ideale combinatie van het volkshuisvestelijke en culturele belang. De identiteit van de wijk en de trots van bewoners wordt er door versterkt. Dat draagt eraan bij dat bewoners zich thuis blijven voelen en ook het vernieuwde Bloemwijk kunnen koesteren.
De complete zienswijze en monumentenaanvraag vind je hier: Zienswijze Ontwerp Bloemwijk + Voordracht Gemeentelijke Monumenten Bloemwijk
Update 29 april: Toch extra onderzoek naar behoud historisch deel Bloemwijk
De opdracht om een extra onderzoek naar de historische waarde van de Alkmaarse Bloemwijk te doen, is donderdagavond 29 april 2021 door de gemeenteraad aangenomen. Er moet onderzocht worden welke waardevolle delen behouden kunnen blijven. Feyko Alkema van de Historische Vereniging reageerde blij op dit nieuws: “Ik ben hoopvol dat er mogelijk iets overblijft van dit unieke cultuurhistorische tuindorp in Alkmaar.”
Lees hier het artikel van NH Nieuws.
Update 23 september 2021: Het doek valt voor Bloemwijk
Op 7 september heeft de gemeenteraadscommissie Ruimte het bestemmingsplan besproken. Enkele dagen voor die vergadering verscheen het door de gemeenteraad in april gevraagde onderzoek. Dat rapport had enig hoop op behoud van het kwadrant geleverd, want het was volgens het onderzoeksbureau een haalbaar alternatief voor volledige sloop. Daarmee zouden zowel de beeldbepalende panden als het gemeentelijke monument bespaard blijven. Met dat rapport in de hand deden de erfgoedorganisaties nog een poging de commissieleden te overtuigen, maar de tij bleek niet te keren.
Zie hier onze brief d.d. aan de leden van de gemeenteraad: Brief gemeenteraad 3 september 2021.
Een paar weken later, op 23 september 2021, stelde de gemeenteraad het ontwerp-bestemmingsplan vast. Het doek is nu gevallen voor Oud-Bloemwijk.
Wij wensen de bewoners van Nieuw-Bloemwijk veel geluk, gezondheid en woonplezier in hun nieuwe woningen.
