Hoe Amsterdam school maakte in Alkmaar
Dit jaar wordt het ontstaan van de Amsterdamse School herdacht, honderd jaar geleden. De Amsterdamse School staat voor een invloedrijke richting in de architectuur. Amsterdamse architecten verzetten zich tegen de neo-stijlen van het begin van de vorige eeuw en het eind van de 19e eeuw, zoals het postkantoor achter het Paleis op de Dam. Dat verzet hoorde bij de periode van de Moderne Bouwkunst, evenals De Stijl, ‘Het nieuwe bouwen’, de Chicagostijl en andere vormen van expressionistische architectuur. De Alkmaarse architect Jan Wils was er een bekende representant van. De Beurs van Berlage was een steen des aanstoots, te rationeel en te traditioneel. Er kwam in 1916 scherpe kritiek op. Daarmee was in feite het pleidooi gegeven voor een nieuwe architectuur, die gebruik wilde maken van fantastische nieuwe, juist niet traditionele vormen, die aansluiting zochten bij de art deco. Het heeft schitterende gebouwen opgeleverd, die inmiddels monumentale waarde hebben. Het sociale woningbouwcomplex Het Schip in Amsterdam-Zuid van de toonaangevende architect Michel de Klerk mag zich sinds dit jaar zelfs museum van de Amsterdamse School noemen.
De meeste beroemde gebouwen van deze stijl bevinden zich inderdaad in Amsterdam. Behalve Het Schip kent u vast ook het fraaie Scheepvaarthuis. En het Olympisch Stadion natuurlijk, van ‘onze’ Jan Wils. Maar deze moderne bouwkunst verspreidde zich over héél Nederland. Ook in Alkmaar kreeg de Amsterdamse School voet aan de grond. Enkele van onze mooiste gebouwen vallen er onder. De Rijksmonumentendienst onderscheidt dertien panden, die tot deze stijl behoren. Over alle valt een bijzonder verhaal te vertellen. Zoals over het wonderschone Karenhuis (zie foto) en ook Huize Westerlicht en het scholencomplex aan de Korenlaan, volgens de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed van “grote cultuur- en architectuurhistorische waarde”. Delen van het art-deco-interieur worden beschreven als van “grote kunsthistorische waarde”. Zou dat ook mogen gelden voor de vensters van de kort geleden herontdekte directiekamer van Vroom& Dreesmann aan de Laat?
Kortom, wie van de bouwkunst in onze stad houdt hoeft niet alleen oog te hebben voor de laat-middeleeuwse en zeventiende- en achttiende eeuwse gevels. Ook die van een eeuw geleden van De Amsterdamse School in Alkmaar zijn zeer de moeite waard. In onze lezing op dinsdagavond 1 november gaan we u er alles over vertellen, met fraaie afbeeldingen. Kenner Henk de Visser laat u Alkmaar zien door Amsterdamse ogen, zeg maar. U bent van harte welkom. Zie www.hvalkmaar.nl voor alle details.
