Woensdagavond 15 november zijn in Wijkcentrum Overdie voor een overvolle zaal de Puienprijzen uitgereikt. Het betreft Puienprijzen in 4 categorieën + de Publieksprijs. Wethouder Arie Epskamp sprak het publiek geïnspireerd toe & reikte de Publieksprijs uit aan een geëmotioneerde Roza Apeldoorn, de jonge vrouw die eigenhandig de complexe renovatie van de stolpboerderij aan de Helderseweg 61 realiseerde.
Lees alles over de winnaars en de bijbehorende juryrapporten:
Download hier de PP Presentatie 2023 – Historische Vereniging Alkmaar 11 2023
Categorie Zakelijke panden, historische puien:
Koorstraat 30, het voormalige Gulden Vlies
De winnaar in deze categorie staat op een heel oude, beeldbepalende locatie. Het is een karakteristiek gebouw dat iedere Alkmaarder kent.
Menig inwoner zal tijdens de restauratie hebben gevreesd voor de goede afloop van de zeer ingrijpende aanpak. De initiatiefnemers hebben het aangedurfd om het inwendige vrijwel geheel te vernieuwen. Met deze ingreep is nu een bestendige toekomst verzekerd en tegelijkertijd is de historische verschijningsvorm terug gebracht. De plek had en heeft een sterke identiteit op een markante locatie.
De gevels zijn behouden en de ingang is verplaatst. De grootste verandering is dat de gevels zijn ontdaan van alle latere verflagen, waardoor de details van het oorspronkelijke mooie Neorenaissance schoonmetselwerk weer zichtbaar zijn. De gekozen olijfgroene kleur op de gootlijst en de ramen is gebaseerd op vroeger toegepaste kleuren, en sluit qua tint goed aan op het oorspronkelijke metselwerk. De prominente locatie heeft hierdoor duidelijk aan kwaliteit gewonnen.
Initiatief, opdrachtgevers: Gulden Property Invest bv / Ed Bregman en Nico Zuurbier
Restauratiearchitect: Kerssens De Ruiter Architecten
Oorspronkelijke architect: P.N. Leguit
Aannemer: De Geus Bouw
Categorie Herbestemmingen
De voormalige Ringersfabriek
De commissie zag de gelukkige ontwikkeling, dat er in de afgelopen jaren steeds meer panden een herbestemming kregen. Voor het behoud van onze historische en beeldbepalende gebouwen is dat waardevol. In deze nieuw ingestelde categorie hebben we drie indrukwekkende herbestemmingen mogen beoordelen. De kandidaten hebben het de Puienprijscommissie niet gemakkelijk gemaakt vanwege de hoge kwaliteit van de drie projecten.
Het winnende object staat op een zeer prominente plek. Een bedreigd stukje erfgoed dat veel Alkmaarders aan het hart gaat, is na een lange strijd behouden. Door deze geslaagde herbestemming wordt dit gebouw het middelpunt van een toekomstig te bouwen nieuwe wijk.
De commissie spreekt haar waardering uit voor de zorgvuldigheid waarmee de oorspronkelijke architectuur recht is gedaan en voor de inzet en vasthoudendheid, die is gepleegd om de kwaliteit van het bijzondere metselwerk van dit gebouw weer zichtbaar te maken. Daarnaast zijn de ramen naar oorspronkelijk model terug gebracht, met de originele uitstraling, maar wel met modern comfort. Daarbij zijn in alle blindnissen van de vroegere fabrieksgevel ook ramen geplaatst. Nog niet direct zichtbaar is de, voor Alkmaar unieke binnenruimte die ontstaan is onder een glazen sheddak en die in de toekomst publiekelijk toegankelijk wordt.
Initiatiefnemer, opdrachtgever: Ten Brinke Vastgoedontwikkeling bv
Architect: Hurenkamp Architecten & Adviseurs
Oorspronkelijke architect: Bouwbureau F.H. Ringers & Zn
Aannemer: Ten Brinke Bouw, i.s.m. Pronk Bouw (metselwerk)
Categorie Woonhuizen, historische panden
Paul Krugerstraat 2
De commissie heeft in de categorie Woonhuizen, historische panden, gekozen voor een object waarvoor de eigenaren c.q. opdrachtgevers zich al jaren hebben ingespannen. Zij hebben veel tijd, energie en geld gestoken in het goed onderhouden en restaureren van het monument. Een afgedekt stucplafond met Jugendstil-details is weer zichtbaar gemaakt, de buitentrappen werden keurig gerestaureerd en het witte metalen tuinhek naar oorspronkelijk voorbeeld gereconstrueerd.
De zorgvuldig gerealiseerde, half verzonken berging aan de westgevel, was voor de commissie de reden om het huis dit jaar te nomineren. De uitbreiding is zodanig gepositioneerd en vormgegeven, dat de aanbouw zich moeiteloos in de bestaande architectuur voegt. Het fraaie historische, alzijdige totaalbeeld dat de oorspronkelijke architect Jan Stuyt creëerde, blijft hierdoor behouden.
Initiatief, opdrachtgever: Remi Caron en Natasja Franzini
Architect: De Vries Urban Architecture
Oorspronkelijke architect: Jan Stuyt
Aannemers: Timmerbedrijf Rudy Manshanden, en De Jong Ursem
Categorie Woonhuizen, nieuw
Westfriese Poort, gelegen aan het Oudorperdijkje en de Eilandswal
Hoewel de jury sympathie had voor alle vijf de genomineerde projecten, was er voor de commissie geen twijfel binnen deze categorie.
Dit beeldbepalende bouwproject is geplaatst op een markante locatie. Het volume van het pand is aanzienlijk, maar oogt niet massaal. Door de ingenieuze aansluiting op de omgeving doet het geen afbreuk daar aan, maar voegt het eerder iets doe aan dit, in het verleden losgeknipte gedeelte van de binnenstad. Wij menen zelfs te kunnen zeggen dat het aanzien erdoor wordt verhoogd.
Er is geen sprake van een voor- of achtergevel, naar alle zijden toe is gekeken hoe de aansluiting het beste kon vorm krijgen. Deze alzijdige architectuur heeft verder bijzondere details, zowel de loze, schuine dakvormen waarachter zonnepanelen geplaatst zijn als de stalen balkonhekjes die de vingerafdruk van de architect verbeelden.
Initiatief, opdrachtgever: Vink Bouw bv
Architect: De Vries Urban Architecture
Aannemer: Vink Bouw bv
Adviseurs: Pieters Bouwtechniek, en LBP Sight
Publieksprijs
De stolp Helderseweg 61
Met een nieuw record werd dit jaar door Alkmaarders gestemd voor de Publieksprijs: 1.010 stemmen! Deze prijs gaat dit jaar naar een object uit de categorie Woonhuizen, historische panden. Er is gekozen voor een zeer karakteristiek Noord-Hollands bouwtype. Al enkele jaren spant de opdrachtgever zich in om een fraai historisch beeld terug te brengen op een locatie buiten de stedelijke bebouwing van Alkmaar. Er is enorm veel energie, tijd en geld gestoken om dit object met een beladen geschiedenis te herbouwen.
De karakteristieke stolpvorm is behouden op basis van een nog origineel vierkant en in het rieten dak is de oorspronkelijke klokvormige spiegel terug gebracht. Ook de pronkgevel aan de voorzijde en de darsdeuren aan de achterzijde zijn in ere hersteld. Het is een grote kwaliteit dat de jonge opdrachtgeefster niet heeft geschroomd om deze bijzondere herbouw van de boerderij van haar grootmoeder, op zich te nemen en daardoor te behouden voor de toekomst.
Met grote meerderheid, namelijk 445 stemmen, heeft de Alkmaarse bevolking gestemd voor de stolp aan de Helderseweg!
Initiatief, opdrachtgever: Roza Apeldoorn
Ontwerper: Arie Loos
Aannemer: Oostwouder Aannemers, en Molenaar Rietdekkers
Genomineerden in 2023:
Categorie: Zakelijke panden historisch
In deze categorie konden 4 fraaie restauraties of renovaties worden geselecteerd, waarbij duidelijk sprake was van verbetering van de historische- of ruimtelijke kwaliteit :
- Koorstraat 30 (restaurant Mooij). Deze locatie die al eeuwen bekend staat als het Gulden Vlies heeft een grote restauratie/ renovatie ondergaan Daarbij is het oorspronkelijke metselwerk weer zichtbaar gemaakt.
- Laat 16-18 (Any Time). In het pand van een vroegere smederij op de hoek van de Kitsteeg is al weer jaren coffeeshop Any Time gevestigd. Verleden jaar zijn de panden gerenoveerd en verduurzaamd en de kozijnen hebben een passende kleurstelling gekregen.
- Langestraat 10 ( nu Art of Chocolat). Dit is één van de weinige panden aan de Langestraat met nog een historische pui. Pui en gevels zijn op fraaie en deskundige wijze gerestaureerd, waarbij de hoekdeur is teruggebracht.
- Vrouwenstraat 1 (‘t Stokpaardje). De voorgevel van dit restaurant is opnieuw gevoegd. Het pand heeft nieuw schilderwerk en de detonerende zonneschermpjes zijn verwijderd.
In deze categorie ook een eervolle vermelding voor het PEN-huisje aan het vernieuwde Spiegelplein in Oud Overdie. Het PEN huisje is ingebouwd in een eigentijdse glazen gevelwand.
Categorie: Herbestemmingen
De Puienprijs-commissie heeft in deze categorie drie bijzondere gebouwen genomineerd:
- Helderseweg 14 (Alckmare Notariaat). Hier is het pand dat ooit werd gebouwd als kantoor voor de Gemeente Lichtbedrijven gerenoveerd, waarbij de muren zijn ontdaan van een paarsrode verf. Het is nu grotendeels herbestemd als een appartementengebouw.
- Nassaulaan 2 (Sint Joseph) Deze voormalige rooms-katholieke kerk is op een subtiele wijze omgebouwd en herbestemd als luxe appartementengebouw zonder dat het beeld van een neogotische kerk is aangetast.
- Noorderkade/ Ringersplein (Voormalige Ringersfabriek). De Ringersfabriek is mede door de inzet van de Historische Vereniging Alkmaar behouden als gemeentelijk monument. Dit voorjaar is de omvangrijke renovatie /restauratie van het complex afgerond. Alleen de begane grond blijft grotendeels winkel en horeca ruimte. De verdiepingen zijn herbestemd als woningen. Alkmaar heeft daarmee fraai industrieel erfgoed behouden.
Bij deze categorie ook een eervolle vermelding. Twee jaar terug was het Westerlicht een nominatie. Het verdient nu een eervolle vermelding omdat de historische klok is gerepareerd en teruggeplaatst!
.
Categorie: Woonhuizen historisch
In deze categorie is de versterking of handhaving van de historische kwaliteiten van de gevels uitgangspunt.
- Helderseweg 61. Hier is een stolpboerderij met behoud van het vierkant als constructie en met gebruik van oude materialen opnieuw opgetrokken. De herinnering aan het agrarisch verleden blijft op deze wijze fraai behouden.
- Metiusgracht 5. Dit betreft de restauratie van trap en gevel van een bijzonder patriciërshuis. De lateien boven de ramen zijn vervangen. Voegen en scheuren in het metselwerk zijn hersteld en de trap is voorzien van nieuwe natuurstenen treden.
- Paul Krugerstraat 2. Deze villa met groot souterrain op de hoek van de Paul Krugerstraat en de Emmastraat heeft een omvangrijke restauratie ondergaan. Tevens is er verdiept een berging bijgebouwd. Door het verdiepte bouwen kon het platte dak van de berging gelijk met de hoogte van de plint gehouden worden. Daardoor blijft de berging ondergeschikt en is de fraaie architectuur van de villa behouden en waar nodig hersteld.
- Spoorstraat 24 Dit pand is op een zorgvuldige wijze gerestaureerd door de oude detailleringen in kozijnen en muren. Ook het metselwerk onder de ontlastingsbogen is weer zichtbaar gemaakt.
- Zijdam 17. Deze opvallende lijstgevel op de hoek van de Achterdam is geheel gerestaureerd. De prostitutie ramen in de zijgevel zijn verdwenen en de zijgevel heeft daarbij de oude gevelindeling teruggekregen. Het pand heeft aan de voorzijde geen winkelfunctie meer. Er zijn vier appartementen in ondergebracht.
Er was veel aanbod van kleine gevelrenovaties en het terugbrengen van historische detailleringen en daarom heeft de commissie een aantal eervolle vermeldingen aangewezen waar duidelijk sprake is van verbetering van de historische kwaliteit. Dit zijn Nieuwpoortslaan 126, waar een dakkapel met oorspronkelijke detaillering is teruggeplaatst, Snaarmanslaan 9 waar een gevelrestauratie is afgerond met twee getoogde kozijnen in plaats van een 60er jaren kozijn, Spoorstraat 22 waar een gemetselde dakkapel is teruggeplaatst en de begane grond een bij de bouwstijl passende kamerkozijn heeft gekregen (indien ook een voordeur naar historisch voorbeeld weer zou zijn teruggeplaatst was dit waarschijnlijk een nominatie geweest) en Stationsweg 54, waar de rechter helft van een dubbel herenhuis in jugendstil door de enthousiaste bewoners is gerestaureerd. Het is te hopen dat de eigenaar van het linker deel het voorbeeld volgt. Tenslotte krijgt de conciërgewoning van het Wildemanshofje, Oudegracht 87 een eervolle vermelding voor de verduurzaming van het pand.
Tijdens de Puienprijsavond worden deze vermeldingen kort toegelicht.
Categorie Woonhuizen nieuw
In deze categorie was het aanbod groot. De vraag naar woningen blijft hoog en door het verdichtingsbeleid van de gemeente is er ruimte voor nieuwe woningen. Alle genomineerde nieuwbouw betreft appartementengebouwen.
- Doelenveld/Koningsweg. Op de plek waar jaren een videotheek was gevestigd aan de Koningsweg, die door liep tot op het Doelenveld is een appartementen complex gebouwd. Er is keurig gebouwd volgens de beginselen van het beeldkwaliteitplan binnenstad met drie gevels aan het Doelenveld en drie gevels aan de Koningsweg. Alleen de meest linker gevel aan de Koningsweg is een bestaand pand.
- Lindegracht 73-89 (Guldenvlies appartementen). Dit is een geheel nieuwe trapgevel, waar zich de ingang bevindt van de nieuwe appartementen achter en op de bovenetage van het gerestaureerde pand, Koorstraat 30. De begane grond wordt deels voor restaurant Mooij gebruikt. Opvallend is het begroeide geveldeel tussen de trapgevel en het bestaande appartementengebouw.
- Noorderkade 1-25 (Dockside appartementen). Dit is één van de Kanaaloeverprojecten en onderdeel van de ontwikkeling van Overstad naar een woon/winkelwijk. De bouwhoogte is fors hoger dan de binnenstad, maar de massaliteit wordt gebroken door een spel van gevelverdraaiingen en hoogwaardig materiaalgebruik.
- Oudorperdijkje/ Eilandswal (De Westfriese Poort) Deze goed geparcelleerde nieuwbouw van een appartementengebouw is op een kavel gebouwd die jaren onbebouwd was. Door precies de rooilijn te volgen is een fraai organisch gevelbeeld ontstaan die zowel aan de zijde van het Oudorperdijkje als aan de zijde van de Eilandswal goed aansluit op de bestaande gevelwand. De hoogte op de hoek geeft een bijzonder accent in de zichtlijnen vanaf de Friesebrug en vanaf de Bierkade.
- Vogelezang 29, 31 en 33. Op de hoek van Varnebroek en Vogelezang is een nieuw kleinschalig appartementengebouw verrezen. Het complex past goed in de bestaande gevelwand.