Elzas in Alkmaar?

Elzas in Alkmaar?

Het is het lot van architecten, dat hun scheppingen niet allemaal tot monument worden verklaard. Kijk naar het werk van de Alkmaarse architect Piet Tauber. Heeft al acht kruisjes achter zijn naam staan. In zijn jonge jaren, tijdens de wederopbouw na WO2 een veelgevraagd architect. Later volgt er een periode met minder waardering. Dan wordt er ook veel van zijn bouwwerken gesloopt. In Alkmaar o.a. het gerechtsgebouw aan de Geestersingel en het ABN-kantoor op de Voordam. Nu, aan het eind van zijn leven, wordt hij weer gelauwerd. Terecht. Met een overzichtstentoonstelling vorig najaar in De Vest, met een symposium deze zomer aan de Delftse Universiteit. Architectuur is twee keer gewild: bij de schepping èn later als het de monumentstatus bereikt. Daartussenin dreigt na enige jaren afbraak. We zijn daar helaas makkelijk in. De afbraak van gebouwen, die we niet meer nodig hebben of niet meer mooi vinden, zorgt voor ruim 50% van alle vervuiling in ons land.

Een heel bijzonder geval van afbraak is het monument van Elzas aan de Langestraat, ten dele getroffen door de grote winkelbrand. Abraham Elzas werd in 1907 geboren in diezelfde Langestraat. Hij ontwikkelde zich tot een toonaangevende architect. In de jaren dertig verwierf hij de opdracht om een nieuwe synagoge in de Amsterdamse Lekstraat te bouwen. Blijkens de krantenberichten waren we daar best trots op. In de tweede wereldoorlog moest hij Alkmaar verlaten en in het getto van Amsterdam gaan wonen. Door onder te duiken overleefde hij de holocaust. Na de oorlog kreeg hij naam en faam als de architect van de Hema en de Bijenkorf. ‘Zijn’ Alkmaarse Hema opende de deuren in 1953. Met name het nog steeds prachtige gebouw van De Bijenkorf aan de Rotterdamse Coolsingel, gerealiseerd in samenwerking met de beroemde Amerikaanse architect  Marcel Breurer, werd zijn meesterstuk. Elzas’ was met zijn bijzondere pand in de Langestraat uit 1936 zijn tijd ver vooruit. Hij werkte in zijn jeugd samen met Le Corbusier. Diens invloed was hier te zien. De gevel zou na de brand zorgvuldig gerestaureerd worden, werd ons door eigenaar en architect beloofd, toen we op het historische belang er van wezen. Wat waren we daar blij mee. Maar daar is helaas later van afgestapt, voor nog meer appartementen. En de gemeente vindt het goed. ‘Ruimte voor de ondernemer’, heet het dan. Ons collectieve bezit, de monumentenschat van deze stad, is andermaal het kind van de rekening.

Wilt u meer over Abraham Elzas lezen? Klik hier.

Abraham Elzas Bijenkorf Rotterdam 1980

Abraham Elzas Bijenkorf Rotterdam 1980